ลักษณะเด่นภาษาผู้ไท

ภาษาผู้ไท จัดอยู่ในภาษาลาวตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นสำเนียงท้องถิ่นที่พูดกันในแขวงเชียงขวาง และแขวงหัวพัน หรือเรียกอีกอย่างว่า ภาษาลาวเก่า อันเป็นสำเนียงภาษาที่

แยกออกมาจากภาษาลาวเหนืออย่างสำเนียงหลวงพระบางมาตั้งแต่สมัยโบราณ (สอดคล้องกับตำนานขุนบรมของลาว) สำเนียงนี้มีเอกลักษณ์ คือ ข ออกเสียงเป็น ห, ฮ สระ ใ เป็นสระ เออ คำที่ผสมสระเสียงยาวสะกดด้วย "ก" จะเปลี่ยนเป็นเสียงสั้นแล้วตัด "ก" ทิ้ง และคำลงท้ายต่าง ๆ ก็จะพูดแปลกออกไปจากภาษาลาวถิ่นอื่น ๆ

ลักษณะเด่นของภาษาผู้ไทมี 7 ประการ ดังนี้

1. พยัญชนะที่ออกเสียง "ข, ฆ" /kh/ ออกเสียงเป็น "ห,ฮ" /h/ ใช้ร่วมกับภาษาลาวตะวันออกเฉียงเหนือ เช่น ภาษาพวน ภาษาไตหัวพัน

ตัวอย่าง:

ขน=หน

แขน=แหน

เข็ม=เห็ม

ขัน=หัน

ขา=หา

ฆ่า=ห้า

เขี้ยว=แห่ว

ขัดข้อง (ยุงเหยิง)=ห้อง

ขาย=หาย

ขาว=หาว

ข้อ=ห้อ

ของ=หอง

ขอน=หอน ฯลฯ

2. เสียงสระ "ใ" ออกเสียงเป็น "เออ" และสระ "ไ" บางคำก็ออกเสียงเป็น "เออ"

ตัวอย่าง:

ใหญ่=เหญ่อ

ไหม (ปรับ)=เหมอ

ลูกสะใภ้=ลุเภ้อ

ใช้=เซ้อ

ใจ=เจอ

ใส่=เส่อ

ใคร=เพอ

ใบ้=เบ้อ

ใย=เยอ ฯลฯ

3. ภาษาผู้ไทไม่มีสระผสม อัว เอีย เอือ แต่ใช้สระ โอ แทน อัว เอ แทน เอีย และ เออ แทน เอือ เช่นเดียวกับภาษา ไตในมณฑลยูนนาน (ไตลื้อ, ไตยอง,) และไทขาวในเวียดนาม

ตัวอย่าง:

ผัว=โผ

เมีย=เม

เสือ=เสอ

4. คำที่ผสมสระเสียงยาวแล้วสะกดด้วย "ก" จะเปลี่ยนเป็นสระเสียงสั้นแล้วตัด "ก"ทิ้ง เช่นเดียวกับภาษาไทยภาคใต้ฝั่งตะวันตก ภาษาลาวตะวันออกเฉียงเหนือ และภาษาไทในเวียดนาม (ไทด, ลาวโซ่ง,ไทขาว)

ตัวอย่าง:

ลูก=ลุ

บอก=เบ๊าะ

แตก=แต๊ะ

อยาก=เยอะ

ฟาก=ฟะ

หลีก=ลิ

ปีก=ปิ๊

หนวก=โน๊ะ ฯลฯ

วิดีโอภาษาลาวโซ่ง

5. ภาษาผู้ไทจะใช้คำที่แสดงการปฏิเสธว่า "มี,หมี่" หรือเมื่อพูดเร็วจะออกเสียงเป็น มิ เช่นเดียวกับภาษาไทยโบราณ ภาษาปู้อี ภาษาจ้วงใต้ สเนียงถิ่นจั่วเจียง (zuojiang zhuang) สเนียงถิ่นหยาง (yang zhuang) ในมณฑลกวางสี ประเทศจีน และชาวไต่ ในเมืองเซินลา ประเทศเวียดนาม

ตัวอย่าง:

ไม่ได้=มีได้

ไม่บอก=มีเบ๊าะ

ไม่เห็น=มีเห็น

ไม่พูดไม่จา=มีเว้ามีจา ฯลฯ

วิดีโอภาษาจ้วงใต้ สเนียงเมืองจั่วเจียง มณฑลกวางสี ประเทศจีน

6. คำที่วางท้ายประโยคคำถาม คือคำว่า อะไร ทำไม ไหน ใคร ใด ไย จะใช้ร่วมกับภาษาลาวตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งต่างจากภาษาลาวถิ่นอื่น ๆ รวมถึงภาษาไทย

ตัวอย่าง:

อะไร=ผะเหลอ/ผิเหลอ (ภาษาพวนใช้ ผิเหลอ ภาษาญ้อใช้ ตะเลอ/เตอ ภาษาลาวเมืองคเกิดคม่วนใช้ ผิสัง)

ทำไม=เอ็ดเผอ

ไหน=ซิเลอ/สะเลอ/เซอ/เนอเหอ (ภาษาลาวตะวันออกเฉียงเหนือเช่น ภาษาพวน ภาษาญ้อ ภาษาไตหัวพันใช้ กะเลอ/กะละื/กิละื เช่นเดียวกับภาษาไทและภาษาไต่ในเวียดนาม และภาษาจ้วง

ใคร=เพอ/ผู้เลอ

ใด/ไร = เลอ

ไย = เลอ (ภาษาลาวใช้คว่า สัง)

วิดีโอภาษาพวน : ภาษาลาวตะวันออกเฉียงเหนือ

7. คว่า จัก หรือ จะ ในภาษาไทย ภาษาผู้ไทจะใช้คว่า หละ บางท้องถิ่นก็ออกเสียงอย่างภาษาลาวว่า "สิ"

ตัวอย่าง:

เจ้าหละไปซิเลอ=เธอจะไปไหน

ฉันกลังพูด=ข้อยทมหละเว้า

เขาจะคุยกันเรื่องอะไร=เขาหละแอ่นกันเลิ่งเผิอ

วิดีโอภาษาผู้ไท สำเนียงผู้ไทวัง